Erum við raunverulega frjáls?

Okkur er frá blautu barnsbeini kennt það að við séum frjáls og fyrir það skulum við vera þakklát. Ég hef þó farið að efast um þetta svo kallaða frelsi sem við eigum að vera svo heppin með að hafa. Ég get samþykkt það að við séum frjálsari en margar aðrar þjóðir. Við búum ekki við hryðjuverkaógn, stríð eða annars konar ótta. Við höfum flest öll frjálsa hugsun og er ekki refsað fyrir það en frjáls hugsun er ekki það sama og að vera frjáls.

Fyrir nokkrum vikum hefði ég sagt að ég væri frjáls. Samkvæmt Rousseau erum við ekki frjáls nema við losnum undan hömlum og hlekkjum samfélagsins. Stór hluti af ákvörðunum okkar ráðast af fleiri aðilum og hlutum heldur en okkur einum. Ég, svo dæmi sé tekið, færi ekki að flytja til Afríku án þess að bera það undir manninn minn og  svo að auki myndi ég líklegast hugsa út í það hve langt ég væri að flytja í burtu frá fjölskyldu minni. Er ég þá ekki hlekkjuð við hina löngu keðju sem samfélagið hefur myndað?

Um leið og við verðum ástfangin, stofnum til sambands og förum að reiða  okkur á aðra/aðrar manneskjur hlekkjum við okkur niður á vissan hátt. Með þessu á ég við að við förum að miða okkar líf við líf einhvers annars og ákvarðanir okkar miðast við það að halda manneskjunni inni í lífi okkar, særa hana ekki og ef til vill gera hana hamingjusama. Með því að menntast erum við að hlekkja okkur niður. Í skóla skrifum við ritgerðir, gerum verkefni og annað til að hæfa kennaranum, fá góða einkunn og útskrifast með gráðu. Þar við tekur meira nám eða starfsvettvangur, þar sem það sama er uppi á teningnum.

Ég sá mynd um daginn sem heitir Dead Poet Society. Í einu atriðinu fer kennarinn, leikinn af Robin Williams, með nemendur sína út í hallargarðinn og segir þeim að hoppa. Allir hoppa nema einn sem neitar. Kennarinn bendir á að þetta sé dæmi um samfélag okkar. Við fylgjum hvor öðru og samhæfum okkur en það eru ávallt einhverjir sem skera sig úr og neita. Er þá sá sem neitaði frjáls? Hann fylgir ekki öðrum, fer sína leið og er ekki háður hinum ... spurning ...

Ég er sammála Rousseau um að á meðan við lifum til að hæfa samfélaginu getum við ekki verið fullkomlega frjáls. Ég tel að við reynum að vera eins frjáls og við getum orðið. En við erum ávallt háð einhverjum öðrum og er þá nokkurn tíman hægt að öðlast hið fullkomna frelsi? Það frelsi sem við höldum að við séum með - hið falska frelsi.

Hildur L Guðmundsdóttir

Gleymum ekki hitaveitu Suðurnesja

Síðastliðin misseri hef ég orðið mikið var við mikla spillingarlykt hvað varðar einkavæðingarferli hinna ýmsa almenningseigna og þá einna helst einkavæðingarferli orkuauðlindarinnar.

Fyrrihluta síðasta árs var það ákveðið að hlutur ríkisins í Hitaveitu Suðurnesja yrði seldur, sú ákvörðun var gerð með slíkum feluleik að það var ekki fyrr en þegar kom að sölunni sjálfri að umfjöllun hófst um málið. Strax þá fóru ýmsar spurningar að líta dagsins ljós.

• Af hverju var tekin ákvörðun um slíka umbreytingu í skjóli kosninganna?
• Af hverju var ekkert rætt um þetta í fjölmiðlum?
• Af hverju þvertók Geir H. Haarde fyrir það í kastljósi að það stæði til þess að einkavæða í orkugeiranum?
• Hvernig var verðmatið gert á Hitaveitu Suðurnesja?
• Af hverju var sölunni háttað þannig að þeim ríku og fátækum sveitafélögum var stillt upp svipað og þegar auðlindir Rússlands fóru á uppboð og auðmönnum tókst að krækja í milljarða auðlindir fyrir fimmeyringa?
• Af hverju var Árni M. Mathiesen fjármálaráðherra að beita sér fyrir því að hlutur ríkisins í Hitaveitu Suðurnesja yrði seldur?
• Hverjir fleiri voru það sem þrýstu á þessa sölu?

Stuttu seinna var hlutur ríkisins í Hitaveitu suðurnesja seldur með rússnesku yfirbragði í skjóli sumars og stjórnmálaþreytu eftir kosningar en það var ekki það eina heldur ákváðu fjölmörg sveitafélög að fylgja fordæmi ríkisins og selja sinn hlut í Hitaveitunni.

Á örskotsstundu var gullegg þjóðarinnar komið að miklu leiti (32%) í eigu örfárra stórfyrirtækja undir nafninu Geysir Green Energy.

Gagnrýnisraddir voru því miður ekki háværar enda var þessi sala eins og segir að ofanverðu gerð í skjóli sumars og stjórnmálaþreytu kosningarinnar. Tímasetningin gat ekki verið betri fyrir auðlindaþjófnað af stórri stærðargráðu.

• Enn fleiri spurningar vöknuðu?
• Hverjir þrýstu á litlu sveitafélögin í að selja sinn hlut í Hitaveitu Suðurnesja?
• Hvernig var sölunni hjá litlu sveitafélögunum háttað?
• Hvernig var komið að verðmatinu á Hitaveitu Suðurnesja hvað varðar hluti sveitafélaganna?
• Af hverju var enn verið að standa í rússneskri brunaútsölu?
• Hvert er hlutverk Árna M. Mathiesen, Geir Haarde og Árna Sigfússonar í því sem margir telja arðráni aldarinnar?
• Eru varðmenn þjóðarinnar viljandi að vinna gegn hagsmunum almennings?
• Eru háttsettir stjórnmálamenn að stunda leynifundi með auðmönnum þjóðarinnar?

Mánuðirnir liðu, sumardagarnir fóru að syngja sitt síðasta, fólk fór að koma úr sumarfríum og fylgjast með stjórnmálum aftur eftir hvíld sumarsins.

Upp úr þurru fer útrásarfyrirtækið REI sem var þá að fullu í eigu Orkuveitu Reykjavíkur á lokaðan markað og örfáir útvaldir fá að kaupa í því hlut.

Eftir heitar umræður í fjölmiðlum kom allt í einu í ljós að REI var aldeilis ekki bara útrásarhluti Orkuveitu Reykjavíkur og inni í REI var 16% hlutur Orkuveitu Reykjavíkur í Hitaveitu Suðurnesja, með öðrum orðum þá var þarna stórtækur blekkingarleikur í gangi.

Enn vöknuðu upp fleiri spurningar og eru þær orðnar margar.

• Hvað er hlutur Orkuveitu Reykjavíkur í Hitaveitu Suðurnesja að gera í fyrirtækinu REI sem á að vera útrásarhluti Orkuveitu Reykjavíkur ?
• Af hverju er Árni Sigfússon að þrýsta á uppskiptingu Hitaveitu Suðurnesja ?
• Hvert er hlutverk Vilhjálms Vilhjálmssonar í þessum vef og af hverju voru afdrifamiklir næturfundir haldnir á heimili hans ?

Tíminn leið og einkavæðing REI var dregin til baka. Enn er þó óljóst hvað verður um 16% hlut Orkuveitu Reykjavíkur í Hitaveitu Suðurnesja. Orkumálin róuðust niður en þá eins og skrattinn úr sauðarleggnum kom upp nýtt hitamál og enn kemur nafn núverandi fjármálaráðherra upp í fjölmiðlum í tengslum við mál sem svo sannarlega hefur sterka spillingarlykt. Íbúðir varnarliðsins voru seldar í skjóli nætur á slíku undirverði að í samanburði við fasteignaverð eyðibyggða og draugabæi virðast eyðibyggðir og draugabæir vera með himinhátt fasteignaverð.

Vöknuðu enn og aftur upp spurningar.

• Af hverju fengu útvaldir auðmenn undir nafninu Háskólavellir að kaupa upp flest allar íbúðir varnarliðssvæðisins ?
• Af hverju voru 150 fermetra íbúðir seldar á um 8,6 milljónir króna þegar raunvirði þeirra er um 20 milljónir.
• Hvað með landið undir íbúðunum? Er það eignarland? Verður það hugsanlega selt til Reykjanesbæjar?
• Af hverju fékk almenningur ekki að kaupa á sömu kjörum og af hverju fékk almenningur yfir höfuð ekki að kaupa ?
• Hver eru tengsl fjármálaráðherra við söluna ?
• Er það talið siðferðislega rétt að bróðir núverandi fjármálaráðherra Árna M. Mathiesen sé einn af eigendum í fyrirtæki sem á hlut í Háskólavöllum ?
• Er það talið siðferðislega rétt að bræður háttvirtra stjórnmálamanna séu óbeinir kaupendur að ríkiseignum ?
• Hvert er hlutverk Árna Sigfússonar bæjarstjóra Reykjanesbæjar í söluferlinu og af hverju finnst honum ekkert óeðlilegt við það að ríkiseignir voru þarna seldar á algeru gjafaverði ?

Ofangreindum spurningum verður sennilega aldrei svarað, þó þætti mér gaman að sjá einhvern þingmann veita þessu máli athygli og þá sérstaklega málefni Hitaveitu Suðurnesja sem margir telja að geti hundraðfaldast í virði.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 10. febrúar 2008

Viðar H. Guðjohnsen 

Ekki Evrópusambandið

Það virðist sem við séum einmitt að sjá núna glæðurnar af þessu blessaða Evrópusambandi en það er einmitt þessi Evrópusambandsreglugerð sem Hjúkrunarfræðingarnir okkar vilja ekki fá hingað til Íslands.

• Hjúkrunarfræðingar mótmæla vaktareglugerð ESB.
• Vörubílstjórar mótmæla Evrópureglugerðinni hvað varðar skylduhvíldartíma á 4,5 klukkustunda fresti.
• Smábóndinn mótmælir nýju matvælareglugerð ESB sem krefur um milljónir í aukaútgjöld vegna eftirlits.
• Sjómaðurinn mótmælir sjávarútvegsstefnu ESB.
• Aðrir mótmæla ESB vegna þeirra þjóðarauðlinda sem færu á opinn markað innan ESB.

Á sama tíma lofsama örfáir stórfyrirtækjaeigendur ESB og af hverju ætli það sé? Ætli það sé ekki bara útaf því að lagaumhverfi ESB er sniðið fyri stórfyrirtæki.

Við Íslendingar sitjum á auðæfum og við þurfum að verja þær.

• Það er búið að stela af okkur fiskinum en enn sem komið er þurfum við ekki að fara í millilandadeilur til þess að ná honum til baka.
• Það er verið að stela orkunni en enn sem komið er þurfum við ekki að fara í millilandadeilur til þess að ná henni til baka. 
• Næstkomandi nóvember á svo að stela vatninu með lögbundnu eignarhaldi á vatni.
• Fari svo að við göngum í ESB munum hvernig verður þetta þá, geta þeir sem eiga fiskikvótann ekki bara selt hann úr landi, geta ekki þeir sem eiga orkuframleiðslufyrirtækin selt þau úr landi, geta þeir sem eiga vatnsréttindi ekki bara selt þau úr landi, geta þeir sem eiga jarðir ekki bara selt þær úr landi.

Sá verslunareigandi sem leyfir þjóf að fara ránshendi um verslun sína mun að lokum tapa henni.

Ef við Íslendingar förum ekki að verja okkar eigur þá munum við að lokum tapa þeim.

Viðar H. Guðjohnsen